Przejdź do treści

1/3 ławek za 1/3 kosztów utrzymania

W 1783 roku w bielskiej parafii ewangelickiej wprowadzono opłaty za wynajem stałych miejsc w ławkach. Chłopom z okolicznych wsi przyznano jedynie trzy ławy na chórze. Takie rozwiązanie spotkało się z ich niezadowoleniem, gdyż zniesienie poddaństwa w Austrii wpłynęło znacząco na wzrost świadomości chłopów, którzy zaczęli czuć się pełnoprawnymi obywatelami. Kiedy w 1812 roku gminy wiejskie zobowiązano do ponoszenia 1/3 kosztów utrzymania bielskich pastorów, te w zamian zażądały przyznania 1/3 ławek w kościele. Żądanie to spotkało się z ostrym sprzeciwem mieszczan, w następstwie którego chłopi podjęli decyzję o utworzeniu odrębnego zboru w Starym Bielsku. Zbór objął gminy wiejskie niemieckojęzyczne Stare Bielsko, Aleksandrowice, Kamienicę, Wapienicę oraz zamieszkałe przez Polaków Mazańcowice, Ligotę, Bronów i Zabrzeg. W 1814 roku pod budowę domu modlitwy, za szesnaście tysięcy guldenów zakupiono część terenów Dolnego Folwarku w Starym Bielsku. Budowa kierowana przez bielskiego mistrza budowlanego Georga Biowskiego trwała od 1818 roku do 1827 roku. 24 czerwca tegoż roku odbyło się uroczyste poświecenie domu modlitwy. Od początku istnienia parafii przyjęto zasadę, że przez dwie kolejne niedziele przed południem odbywało się nabożeństwo w języku niemieckim, a w trzecią niedzielę nabożeństwo w języku polskim. W tym dniu kazanie dla Niemców głoszone było popołudniu. Nabożeństwa niedzielne w języku polskim odbywały się kolejno w kościołach w Bielsku, Białej i Starym Bielsku, więc Polacy mogli słuchać Słowa Bożego w ojczystym języku w każdą niedzielę w jednej z tych miejscowości. W 1835 roku ówczesny pastor parafii Johann Friedrich Gloxin zapoczątkował trwające dwadzieścia lat prace melioracyjne terenów grodziska i plantowania okolicznych wałów, które znacznie powiększyły tereny należące do kościoła. Dumą pastora Gloxina był założony sad owocowy, liczący około 300 drzew. Po wydaniu aktu cesarskiego gwarantującego ewangelikom równouprawnienie w Monarchii, w latach 1849-1851 wzniesiono wieżę kościelną, która zwieńczona została pozłacanym krzyżem oraz wyposażona w dzwon i zegar. Uroczyste poświecenie przebudowanego kościoła odbyło się 17 października 1852 roku. W 1866 roku powstała nowa parafia ewangelicka w Międzyrzeczu, która przejęła polskojęzycznych wyznawców z Mazańcowic, Ligoty, Bronowa i Zabrzegu. Od tego okresu nabożeństwa w języku polskim w Starym Bielsku odbywały się jedynie pięć razy w roku. W 1867 roku w kościele przeprowadzono remont, w trakcie którego przebudowano chór drugiego piętra oraz przebito okna w trzeciej kondygnacji. Podczas remontu kościół otrzymał ostateczny kształt.

Kościół ewangelicki Jana Chrzciciela w Starym Bielsku – Bielsko-Biała, ul. Pod Grodziskiem 9