Przejdź do treści
Strona główna > Plac Wojska Polskiego – Alter Ring, Josefsplatz, Schillerplatz

Plac Wojska Polskiego – Alter Ring, Josefsplatz, Schillerplatz

Plac Wojska Polskiego.

Kiedy w styczniu 1723 król August II Mocny nadał Białej prawa miejskie, plac noszący obecnie nazwę Wojska Polskiego, został wytyczony jako rynek nowo powstałego miasta. Zabudowa rynku posiadającego wymiary około 80 x 100 metrów przebiegała bardzo wolno i stanowiły ją głównie parterowe, drewniane kamieniczki. Jeszcze pod koniec XVIII wieku wiele parceli przy rynku było niezabudowanych. Wraz z otrzymaniem praw miejskich, Biała otrzymała prawa do organizowania targów i jarmarków.

Alter Ring, Josefsplatz, Schillerplatz, Plac Wojska Polskiego.

fot. Północna i wschodnia pierzeja pl. Wojska Polskiego w 2017 r.

Wytyczony rynek był pierwszym placem targowym w Białej. Początkowo targi odbywały się w soboty i handlowano na nich towarami wyprodukowanymi w mieście: warzywami, owocami, zbożem, słomą. Jarmarki, na które dopuszczano kupców z zewnątrz organizowane były cztery razy w roku. W 1750 roku na środku placu wzniesiono budynek wagi miejskiej oraz drewniany ratusz. W ratuszu 31 październiku 1769 roku odbył się zjazd marszałków i konsyliarzy Konfederacji Barskiej – zbrojnego związku szlachty polskiej powołanego w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczpospolitej, skierowanego przeciwko kurateli Imperium Rosyjskiego, królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i wojskom rosyjskim. Na zjeździe podpisano akt utworzenia tzw. Generalności, czyli Generalnej Rady Stanów Skonfederowanych – naczelnych władz konfederatów. Konfederackie władze gościły w Białej z przerwami w latach 1769-1772.

W latach osiemdziesiątych XVIII wieku plac nazwano Alter Ring – Stary Rynek. Wiązało się to z wytyczeniem w Białej nowego rynku, obecnego placu Wolności. Na początku XIX wieku, dotychczasową drewnianą zabudowę zaczęto zastępować budynkami murowanymi. W 1827 roku przy placu, u zbiegu z ulicą Ratuszową, wzniesiono nowy budynek ratusza. W tym samym roku stary ratusz oraz wagę miejską rozebrano. Przed budynkiem nowego ratusza znajdował się postój dorożek.

W drugiej połowie XIX wieku plac zaczął przybierać wygląd zbliżony do współczesnego. Małe jednopiętrowe kamieniczki zaczęto zastępować kamienicami w stylu neobarokowym. W latach 1890 – 1918 na cześć cesarza rzymsko-niemieckiego Józefa II Habsburga plac nosił nazwę Josefsplatz, a po włączeniu Białej do Rzeczypospolitej, powrócono do nazwy Stary Rynek. W okresie II wojny światowej nosił nazwę Schillerplatz – plac Schillera. Obecna nazwa Wojska Polskiego funkcjonuje od 1945 roku.

Alter Ring, Josefsplatz, Schillerplatz, Plac Wojska Polskiego.

fot. Fragment południowej i zachodniej pierzei pl. Wojska Polskiego w 2018 r.

Po wojnie, w związku z faktem, iż obecna ulica 11 Listopada była główną drogą wylotową z centrum miasta w kierunku Krakowa, plac stał się ważnym węzłem komunikacyjnym, do którego dochodziły ważne miejskie ulice Ratuszowa i Targowa. Ulicami kursowało kilka linii autobusowych. Ponadto, plac zaczął pełnić funkcję parkingową. Dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku, dzięki powstaniu dzisiejszych ulic Stojałowskiego i Dmowskiego, wyeliminowano ruch kołowy z ulic 11 Listopada i Ratuszowej. W latach osiemdziesiątych XX wieku, wyburzono część kamienic w pierzei północnej, a w ich miejscu postawiono budynek Spółdzielczego Domu Handlowego „Klimczok”.

Stary Rynek w Białej (Alter Ring), Josefsplatz, Schillerplatz – Bielsko-Biała, plac Wojska Polskiego