Przejdź do treści
Strona główna > Dwór Johanna Thomke

Dwór Johanna Thomke

Dawny dwór Thomkego.

Pod koniec XVIII wieku na granicy Lipnika i Białej wybudowano przestrzenny zajazd zwany „Dworem Thomkego”. Nieruchomość należąca do lipnickiego kupca Johanna Thomke została wzniesiona w związku z otwarciem traktu cesarskiego wiodącego z Wiednia do Lwowa, przebiegającego wzdłuż obecnych ulic 11 Listopada i Krakowskiej. Zajazd posiadał obszerny dziedziniec przeznaczony dla wozów i zaprzęgów, otoczony zabudową z arkadowymi krużgankami i podcieniami. W związku z faktem, że traktem zaczęły kursować dyliżanse pocztowe w budynku powstała stacja spedycyjna z filią urzędu pocztowego w Białej. Obok budynku znajdowała się rogatka miejska, na której pobierano myto za przywożone do miasta towary.

fot. Zabudowania dawnego dworu Johanna Thomke w 2016 r.

W drugiej połowie XIX wieku właścicielem nieruchomości został Julius Köntzner – kupiec i producent likierów. Wielki kryzys gospodarczy w 1873 roku doprowadził do bankructwa wiele przedsiębiorstw, w tym m.in. fabrykę likierów Köntznera. Dwór zwany wówczas „Köntznerhof” został przejęty przez rodzinę dr Winklera z Wiednia.

Dwór Thomkego.

fot. Dziedziniec dworu Köntznera na początku XX w. Autor: b.d. Wydawca: b.d. Rok: 1900. Źródło: Jerzy Polak, Zarys dziejów Lipnika, Stowarzyszenie „Lipnik”, Bielsko-Biała 2002. Domena publiczna.

W latach 1864 – 1879 w budynku mieszkał i tworzył znakomity malarz słowacki Peter Michal Bohúň. Artysta na zamówienie bogatych mieszkańców Bielska i Białej tworzył portrety, a dla parafii katolickich malował obrazy religijne i stacje drogi krzyżowej, m. in. znajdujące się w kościele Opatrzności Bożej w Białej. W 1889 roku we dworze znajdował się żydowski prywatny dom modlitwy i szkoła ortodoksyjnych Żydów. W 1897 roku otwarto w nim wytwórnię likierów Riedel – Winkler.

W 1916 roku gmina lipnicka wykorzystując panującą inflację, kupiła dwór od rodziny Winklerów za 250 000 koron i przeznaczyła go na własne cele. Po włączeniu Lipnika do Białej w 1925 roku, w podupadłym zajeździe znajdowały się mieszkania dla drobnych, lokalnych rzemieślników.

W latach siedemdziesiątych XX wieku podczas budowy ulicy Lwowskiej wyburzono część zabudowań dworu, przez co obiekt stracił swój niepowtarzalny charakter.

Dwór Thomkego.

fot. Dziedziniec dawnego dworu Johanna Thomke w 2023 r.

Dwór Johanna Thomke, później Juliusa Köntznera – Bielsko-Biała, ul. 11 Listopada 102