Przejdź do treści

Znikające światełko i kościół Jezuitów

Na przełomie siedemnastego i osiemnastego wieku w Białej Krakowskiej, w miejscu gdzie dzisiaj stoi kościół pod wezwaniem Opatrzności Bożej rozciągał się las. Po lesie tym przechadzał się ówczesny burmistrz Białej, jeden z najbogatszych kupców handlujący płótnem – Baltazar Damek. Jak głosi legenda, w trakcie tych spacerów widywał w pewnym miejscu pojawiające się i znikające światełko. Jako, że burmistrz świecił przykładem bogobojności i był wzorem do naśladowania dla wszystkich obywateli, postanowił zbudować w tym miejscu dom Boży. W 1708 roku swoje postanowienie wcielił w życie i ufundował drewnianą kaplicę pod wezwaniem Opatrzności Bożej, która była do około 1790 roku otoczona cmentarzem. Inna z legend głosi, że burmistrz wzniósł kaplicę jako votum dziękczynne za uratowanie od śmierci z rąk szwedzkiego żołnierza i otrzymane łaski w trudnych chwilach. Kaplicę swoją opieką objęli Ojcowie Jezuici, którzy w tamtym okresie prowadzili na tym terenie misje nawracania miejscowych ewangelików. Praca misyjna była trudna, gdyż nieliczna ludność wyznania katolickiego rekrutowała się z niezamożnych rolników i tkaczy. W 1760 roku zwieńczeniem pracy misyjnej było poświęcenie fundamentów pod budowę nowego kościoła, który miał stanąć w miejscu starej kapliczki. W latach 1760–1769 wybudowano kościół w stylu późnego baroku, a jego budowę sfinansował starosta lipnicki Henryk Brühl. W 1789 roku została powołana do życia Parafia Opatrzności Bożej w Białej, a w 16 sierpnia 1792 poświęcono kościół. W XIX wieku budynek był dwukrotnie przebudowywany. Obecny wygląd uzyskał dopiero w latach 1886–1887, a autorem projektu był architekt Emanuel Rost. Kościół posiada piękne rokokowe wyposażenie z drugiej połowy XVIII wieku. Do chwili wybuchu I wojny światowej kościół posiadał cztery dzwony umieszczone na dwóch wieżach. Największy ważył dwie tony i odznaczał się głębokim, poważnym i donośnym dźwiękiem. Niestety, zaborcy zarekwirowali go wraz z dwoma mniejszymi dzwonami na pociski armatnie. Współcześnie na elewacji budynku kościoła znajdują się tablice poświęcone m.in. papieżowi Janowi Pawłowi II, żołnierzom Września, Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej walczącym z niemieckim okupantem, Orlętom Lwowskim, pomordowanym przez NKWD mieszkańcom Bielska i Białej w Katyniu i innych miejscach straceń oraz Ludziom „Solidarności” Podbeskidzia więzionym, internowanym i prześladowanym.

Kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem Opatrzności Bożej – pl. Opatrzności Bożej 19