Przejdź do treści
Strona główna > Park miejski w Białej

Park miejski w Białej

Park miejski w Białej.

W 1897 roku Towarzystwo Upiększania Miasta założyło za nowo wybudowanym gmachem ratusza miejskiego w Białej park miejski w stylu parku angielskiego. Powierzchnia usytuowanego wzdłuż koryta rzeki Białej parku wynosiła około 9800 metrów kwadratowych. Mieszkańcy bardzo licznie odwiedzali jedyną enklawę zieleni w tej części miasta. Park nadzorował dozorca, który zamykał go w czasie przerwy obiadowej w bialskim ratuszu oraz na noc. Do 1928 roku na terenie parku stał pomnik św. Jana Nepomucena, który później został przeniesiony przed gmach Szkoły Kupieckiej.

Park miejski w Białej.

Po lewej stronie ogrodzenie parku miejskiego w Białej. Pomiędzy rzeką Białą a parkiem biegła ulica Nadbrzeżna – bulwar spacerowy. Karta pocztowa: Nad Białką. Autor: b.d. Wydawca: Foto labor. Drancz. Rok: 1935. Źródło: Ewa Janoszek, Wojciech Kominiak, Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówce w czasach II Rzeczypospolitej, WMW Mirosław Caputa, Bielsko-Biała 2008. Domena: publiczna.

W październiku 1908 roku w parku ułożono ważący około tony głaz narzutowy – czerwony granit skandynawski z czasów epoki zlodowacenia. Kamień znaleziono w Lipniku w łożysku potoku Niwka, koło posesji 44. Właściciel farbiarni Wilhelm Schlesinger podarował go Muzeum Miasta Biała Krakowska.

Park miejski w Białej.

fot. Głaz narzutowy, czerwony granit skandynawski oraz kilkumetrowe wieżyczki pochodzące z dachu budynku ratusza. Po prawej stronie nowa żeliwna altana.

Park zwany też ratuszowym był również miejscem wielu spotkań i festynów. 2 lipca 1939 roku Bialski Klub Sportowy zorganizował w nim wielki festyn z wieloma atrakcjami. Jedną z nich był pokaz polskiej mody letniej zorganizowany przez uczennice Gimnazjum Krawieckiego z Bielska. Zaprezentowane na tle pięknej zieleni parku kreacje, inspirowane były polskimi strojami ludowymi. Dotychczasowe pokazy gimnazjum wzbudziły wielkie zainteresowanie w całym kraju. Dyrekcja szkoły dostawała liczne zaproszenia do zorganizowania prezentacji w innych miastach. Ponieważ przedsięwzięcie to, było technicznie trudne do zrealizowania, Polska Agencja Telegraficzna zobowiązała się do sfilmowania pokazu w parku i zamieszczenia krótkiej relacji w Polskim Tygodniku Dźwiękowym, który wówczas poprzedzał projekcje filmów w kinach. Wybuch II wojny światowej zniweczył jednak to przedsięwzięcie.

Park miejski w Białej.

fot. Wejście do szczeliny przeciwlotniczej w 2023 r.

W 1941 roku w parku wybudowano stałą budowlę ochronną – szczelinę przeciwlotniczą, która służyła do chwilowego ukrycia się w czasie nalotu. Obiekt ma długość około 50 m i powierzchnię użytkową 140 metrów kwadratowych. Podzielony jest na dwa duże pomieszczenia, załamujące się pod kątem prostym i posiada dwa wejścia – wyjścia oraz przedsionki wyposażone w dwoje drzwi gazoszczelnych. Świeże powietrze dostaje się do pomieszczeń samoczynnie przez 5 kominów wentylacyjnych. Szczelina maksymalnie mogła pomieścić jednorazowo 280 osób.

Park miejski w Białej.

fot. Schron w parku ratuszowym.

W 1960 roku w parku wybudowano schron przeciwlotniczy. W ramach inwestycji dokonano przebudowy systemu tuneli ucieczkowych z 1896 roku, które znajdują się pod ratuszem. Tunele umożliwiały niezauważalne opuszczenie ratusza i wyjście do parku. Przeprowadzona modernizacja polegała m.in. na likwidacji wyjścia z tuneli do ogrodu i wybudowanie w tym miejscu kilku niewielkich pomieszczeń, które mogły pomieścić 30 osób. Wejście do tunelu w podziemiach ratusza zostało zabezpieczone specjalnymi hermetycznymi drzwiami.

Park miejski w Białej.

fot. „Akrobata” rzeźba postawiona w parku w 2009 r.

12 października 2009 roku w parku odsłonięto czterometrową, stalową rzeźbę, autorstwa bielskiego artysty Dariusza Fodczuka. Rzeźba, to postać mężczyzny stojącego na głowie na otwartej księdze. Swoją pracą artysta nawiązał do najciekawszych kart historii Bielska i Białej, ich prężnego rozwoju przemysłowego i technologicznego. „Akrobata”, bo taką nazwę nosi rzeźba, to swego rodzaju hołd oddany osobom, które u schyłku XIX wieku miały odwagę uwierzyć i realizować swoje marzenia i „stając na głowie”, przyczyniły się do rozwoju obu sąsiednich miast.

W otwartej stalowej księdze, leżącej w pobliżu rzeźby czytamy:

„W drugiej połowie XIX wieku, wysiłkiem obywateli, w Bielsku-Białej wprowadzono pionierskie rozwiązania techniczne. Zostały uruchomione: gazownia, elektrownia i wodociąg miejski, jedna z pierwszych w świecie sieć telefoniczna, druga na terenach polskich elektryczna linia tramwajowa. Ulice oświetlono lampami, ze składek mieszkańców wybudowano teatr. Marzenia łączyły ze sobą ludzi różnych wyznań i narodowości. W hołdzie tym, którzy odważyli się uwierzyć w człowieka.”

Rzeźba została wykonana przez artystę we współpracy z inżynierami firmy Polmotors. Była jedną z czterech, jakie powstały podczas realizacji programu Międzynarodowych Rezydencji Artystycznych „Incydenty 2009” organizowanego przez Galerię Bielską BWA.

Park miejski w Białej.

fot. Park ratuszowy w 2023 r.

W 2022 roku w parku przeprowadzono prace modernizacyjne. Ich celem było nadanie temu miejscu historycznego charakteru. Zachowano elementy wyznaczające pierwotny przebieg alejek parku oraz drzewa z pierwotnego założenia kompozycyjnego z końca XIX wieku. Postawiono nowe latarnie, ławki, kosze na śmieci oraz stylizowaną, żeliwną altanę. Nowym elementem są też cztery kilkumetrowe wieżyczki pochodzące z dachu budynku Ratusza. Dwie z nich stanęły obok głazu narzutowego, dwie pozostałe na wejściu do parku od strony ulicy ks. Stanisława Stojałowskiego.

Park miejski w Białej, park ratuszowy – Bielsko-Biała, obok pl. Ratuszowego