Przejdź do treści
Strona główna > Fabryka sukna Graubnera

Fabryka sukna Graubnera

Fabryka Graubnera.

W 1875 roku przy ówczesnej ulicy Fabrycznej na Żywieckim Przedmieściu wzniesiono dwupiętrowy, ceglany budynek, w którym działalność prowadziła fabryka sukna Maurycego Graubnera. Budynek wraz z przyległymi do niego skrzydłami wschodnim i zachodnim tworzył układ podkowy, otwarty podwórzem na północ. W 1910 roku fabryka zatrudniała około 180 robotników i była jedną z wielu fabryk włókienniczych w Bielsku, które wraz z Białą tworzyły trzeci, co do wielkości ośrodek włókienniczy w Europie, po Brnie i Igławie.

Fabryka Graubnera.

Ceglasty budynek fabryki Graubnera – widok od strony Katedry. Karta pocztowa: Bielitz. Autor: b.d. Wydawca: W.K.B. Rok: 1915. Źródło: Archiwum Allegro. Domena: publiczna.

W 1916 roku fabryka została przejęta przez syna Maurycego Graubnera – Karla, który prowadził ją przez następne dziesięć lat. W 1919 roku na północny-wschód od głównego budynku fabrycznego, przy obecnej ulicy Przekop wybudowano nową halę fabryczną. Jednocześnie prace budowlane objęły nadbudowę trzeciego piętra na starym budynku fabrycznym. Projekt piętra oraz nowej hali wykonał architekt Emanuel Rost. Nowa inwestycja sprawiła, że fabryka stała się zakładem kompletnym, w którym proces produkcji tkanin odbywał się od obróbki surowca po gotowy produkt. Zakład posiadał m.in.: farbiarnię, przędzalnię oraz wydział uszlachetniania tkanin.

Fabryka Graubnera.

Źródło: Album Legjonów Polskich – Dział Ogłoszeń, Drukarnia Narodowa w Krakowie, Warszawa 1933.

W 1926 roku Karl Graubner sprzedał fabrykę Janowi Macha. W latach swojej świetności fabryka produkowała z surowców krajowych i zagranicznych modne materiały wełniane, wysokiej jakości sukna, materiały na płaszcze i garnitury męskie, gładkie i wzorzyste kamgarny, sukna bilardowe i wojskowe. Gotowe wyroby eksportowane były do wielu krajów, m.in. Japonii, Chin, krajów bałtyckich i bałkańskich oraz do Ameryki. Lata prosperity przytłumił wielki kryzys gospodarczy, który miał miejsce w latach trzydziestych XX wieku. 31 stycznia 1930 roku w fabryce Macha wybuchł pierwszy w przemyśle bielskim strajk okupacyjny załogi. W tym dniu w czterech bielskich fabrykach robotnicy porzucili pracę, domagając się od właścicieli fabryk przedłużenia obowiązujących umów. Strajk w fabryce Macha zakończył się w pierwszych dniach lutego.

Fabryka Graubnera.

fot. Budynek dawnej fabryki Graubnera w 2023 r.

Podczas II wojny światowej produkcja w zakładzie była kontynuowana. W 1946 roku fabryka wraz z majątkiem nieruchomym i ruchomym oraz wszelkimi prawami przeszła na własność Państwa. W budynkach fabrycznych działalność prowadził oddział Zakładu Przemysłu Wełnianego „Merilana”. W 2017 roku budynek został odrestaurowany.

Fabryka Graubnera.

fot. Budynek dawnej fabryki Graubnera w 2023 r.

Fabryka Maurycego i Karla Graubnera, fabryka Jana Macha, Przędzalnia – Bielsko-Biała, ul. Powstańców Śląskich 3