Od XVIII wieku w Bielsku regularnie odnotowywano wzrost liczby mieszkańców pochodzenia żydowskiego. W drugiej połowie XIX wieku społeczność żydowska była tak liczna, że posiadany przez nią prywatny dom modlitwy przy ulicy Tempelstrasse, obecnej Cechowej, nie mógł pomieścić wszystkich wiernych. Dlatego w 1879 roku Żydowska Gmina Wyznaniowa w Bielsku podjęła decyzję o budowie nowej, publicznej świątyni.
W latach 1880 – 1881 na zakupionym gruncie, pomiędzy ówczesną główną arterią Bielska – Kaiser Franz Joseph Strasse (obecną 3 Maja) oraz Elisabethstrasse (obecną Mickiewicza), firma budowlana Emanuela Rosta, realizując wspólny projekt architektów Ludwika Schöne z Wiednia i Carla Korna z Bielska, wzniosła gmach synagogi reformowanej tzw. „tempel”. Koszt budowli w stylu mauretańskim wyniósł około 94 000 florenów. Środki pochodziły ze składek wiernych oraz emisji obligacji. Poświecenie synagogi odbyło się 21 września 1881 roku. W trakcie uroczystości Carl Korn przekazał prezesowi gminy izraelickiej – Adolfowi Brüllowi symboliczne klucze do świątyni.
Główne wejście do budynku wzorowanego na synagogach w Budapeszcie, Wiedniu oraz bożnicy w Szombathely na Węgrzech znajdowało się od ulicy Elisabethstrasse. Ściana ołtarzowa tradycyjnie skierowana była na wschód w kierunku Jerozolimy, fasada zachodnia była dwuwieżowa. Synagoga otwarta była w określonych dniach i godzinach, a wejście do niej było możliwe tylko za okazaniem specjalnego „biletu” zakupionego w kancelarii Gminy Wyznaniowej. Świątynia posiadała pięknie brzmiące organy, wielowyznaniowy chór mieszany, składający się z mężczyzn i kobiet oraz dwóch kantorów o klasycznej operowej barwie głosu: Ignacego Goldmana i Rudolfa Fischera. Psalmy śpiewane były po hebrajsku, ale większość wiernych nie znała tego języka. Na stanowisku organisty przez 53 lata zatrudniony był chrześcijanin Paweł Golasowski, gdyż ze względów religijnych obywatele żydowscy nie mogli pracować w szabat. W każdą sobotę w synagodze odbywały się koncerty. Do wybuchu II wojny światowej gmach synagogi był jednym z najpiękniejszych i najbardziej charakterystycznych budynków miasta Bielska.
Fotografia: Synagoga postępowa w Bielsku, Autor: nieznany. Rok: 1912. Źródło: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej.
W nocy 12 września 1939 roku miejscowi Niemcy podpalili synagogę oraz zamknęli teren wokół płonącej budowli. Działania straży pożarnej ograniczyły się jedynie ochrony sąsiednich budynków. W wyniku pożaru synagoga została doszczętnie zniszczona, zachowały się jedynie fundamenty i część piwniczna budynku. W 1943 roku w związku ze wzrostem zagrożenia nalotami w miejscu synagogi urządzono zbiornik przeciwpożarowy.
W latach sześćdziesiątych XX wieku wybudowano w tym miejscu modernistyczny gmach, w którym obecnie mieści się Galeria Bielska BWA.
Budynek Galerii Bielskiej BWA.
Synagoga w Bielsku, Galeria Bielska BWA – Bielsko-Biała, ul. 3 Maja 11